Propaganda – narzędzie dezinformacji społeczeństwa.

Propaganda to pojęcie z pogranicza psychologii i psychologii społecznej. Termin ukuty w okolicach XVII wieku, prawdopodobnie przez papieża Grzegorza XV na początku trzeciej dekady XVII wieku, kiedy to powołał on Congregatio de Propaganda Fide, czyli Kongerencję Propagandy Wiary. Był to urząd papieski zajmujący się bezpośrednio działalnością misyjną Kościoła katolickiego. Jego priorytetowym zadaniem było przygotowanie i nauczanie misjonarzy, którzy mieli zaciekle walczyć, a później bronić wolność praktykowania wiary katolickiej i szerzenia jej idei w państwach, w których katolicyzm nie był religią państwową. Wraz z tym wydarzeniem termin propaganda zaczął mieć negatywny wydźwięk. Popularność tego pojęcia rozpoczęła się w XIX wieku wraz z dynamicznym rozkwitem demokracji parlamentarnej, a co za tym idzie i rywalizacji o charakterze wyborczym. Równocześnie, w tym samym okresie, zaczęła się kształtować opinia publiczna, która zaczęła wywierać bezpośredni wpływ na działania polityczne i społeczne. Wtedy propaganda wyborcza stała się niezwykle ważnym narzędziem powszechnej debaty politycznej i walki wyborczej o władzę w państwach o ustroju demokratycznym. Najbardziej znaczącą rolę zaczęła ona odgrywać w okresie komunistycznym i narodowo-socjalistycznym. Zyskała ona wtedy formę totalną, kiedy to zastosowano ją jako skuteczne narzędzie dezinformacji, która wyeliminowywała jakąkolwiek samodzielność w kreowaniu opinii podwładnych. Polegała ona na silnej manipulacji intelektualnej i emocjonalnej z użyciem jednostronnych, niepoprawnych etycznie bądź też zupełnie zakłamanych, fałszywych argumentów. W czasach współczesnych termin propaganda został użyty szeroko po raz pierwszy przez Biały Dom prezydenta Wilsona. Miało to miejsce na przełomie 1916 i 1917 roku, aby pozyskać poparcie Amerykanów, dotąd nastawionych wrogo do wojny, do udziału Stanów Zjednoczonych w pierwszej wojnie światowej. Podobnie do Wilsona postępował również Włodzimierz Lenin, który uważał, że rewolucyjna elita powinna wykorzystać bunty ludowe, a następnie popędzić naiwne masy ku świetlanej przyszłości. Oprócz propagandy komunistycznej w Rosji Radzieckiej, podobnych zachowań możemy doszukiwać się również w ideach narodowego socjalizmu i faszyzmu na terenie III Rzeszy i Włochy oraz na gruncie polskim w okresie PRL-u, kiedy to pod koniec XX wieku wraz z upowszechnieniem się środków masowego przekazu, jakimi były radio, prasa i telewizja, propaganda przybrała formę powszechnej reklamy, powiązanej z kulturą masową. W Polsce Ludowej propaganda wzorowana była na propagandzie radzieckiej. Kluczowe znaczenie wywarła ona w sferze polityki, ale i również w sferze życia społecznego, gospodarczego i kulturalnego, gdzie stanowiła priorytetowy instrument władzy państwowej. Propaganda okresu Polski Ludowej poza wpływem na samą treść przekazu informacyjnego, oddziaływała na kształtowanie się postaw jednostek oraz na zwalczanie propagandy kościelnej czy języka codziennego. Priorytetowym celem tego typu działań było kreowanie postaw wśród społeczeństwa, aby było ono skłonne podporządkować się samokontroli, wychowaniu społeczeństwa w uwielbieniu dla władzy przy jednoczesnej nienawiści do wszystkiego, co od ówczesnej władzy państwowej nie pochodziło lub uniemożliwiało jej ogarnięcie całości życia społecznego. Przeciwnicy, którzy nie ulegali propagandzie, postrzegani byli na równi z wrogami i zastraszani siłą władzy, która zawsze miała rację.